Restauratie fase 2

Eind 2014 overlopend naar zomer 2015 is in verschillende stappen de tweede fase van de restauratie de luchtwachttoren uitgevoerd. Het kwaliteit van het voegwerk aan de buitenzijde had zorgelijke vormen aangenomen en veroorzaakte de nodige waterlekkage aan de binnenzijde van de toren. Als gevolg daarvan was na de vele jaren aan de binnenzijde overal het stucwerk van de muren losgekomen als gevolg van vorst. Verder was het staal de raamkozijntjes door al het zoutgeweld niet meer roestvrij te krijgen en bovendien begonnen ze te lekken.

Wateroverlast bij de trap	Wateroverlast 1e verdieping

Ter voorbereiding van dit werk is door Rock View onderzocht wat de samenstelling was van de cementvoegen en de gebruikte steensoorten van de luchtwachttoren. Gezien de ligging van de toren en daarmee de zware (zout)water belasting was het wenselijk te weten wat de status na ruim 60 jaar weer en wind zou zijn.
Voor dit onderzoek werden een tweetal boorkernmonsters genomen aan respectievelijk de noord en zuid zijde en er werden boorpoedermonsters verzameld van de stenen en voegen van de vier gevels.

Voegslijpsel	Boorkern noordzijde	Boorkern zuidzijde

Deze monsters werden geanalyseerd onder een microscoop en op chemische samenstelling van onder andere het
soort cement, zand, kalk, sulfaat, vocht en zout (geleidbaarheid).

Vervolgens werden deze bevindingen samen met het gewenste herstelwerk van voegen, raamkozijntjes en stucwerk verwerkt tot een bestek gemaakt door Froscen.
Zij hebben tevens de projectbegeleiding verzorgd voor de Gemeente Den Haag.
Nadat een aantal partijen een offerte hadden aangeboden is uiteindelijk het werk gegund aan D.C. van den Boogaard b.v. uit Den Haag en kon het werk beginnen aan dit Gemeentelijke monument.

Gezien het feit dat de luchtwachttoren pal aan zee ligt en het inmiddels december was geworden werden er diverse noodzakelijke storm en regen pauzes ingelast. Uiteindelijk kon men pas beginnen met het opnieuw aanbrengen van het voegcement in januari / februari 2015. Helaas werden de voegwerkzaamheden bij tijd en wijle gestoord door of de lage temperatuur of door de vele regen waardoor het pas in maart gereed was. Wel met een heel mooi eindresultaat van deze ambachtsmensen die het werk uitvoerden. Hiermee was de belangrijkste fase, het waterdicht maken, op het eindpunt terecht gekomen en kon begonnen worden aan het binnenwerk.

Het voorbereidend werk om de voegen uit te slijpen en scheuren te repareren.

Het voegen uitslijpen en soms hakken was een helse klus, omdat de voegspecie die indertijd gebruikt is bijzonder hard is. Het was dan ook niet eenvoudig om de gewenste 1,5 tot 2 cm diepte te bereiken, maar uiteindelijk is het toch allemaal gelukt en kon ook de scheur aan de zuidzijde onherkenbaar gerepareerd worden. De gebarsten en gebroken stenen waren gelukkig nog voorradig bij de aannemer, dat is het voordeel als je bedrijf al drie generaties bestaat en er tevens voldoende ruimte is om bijzondere stenen te kunnen bewaren. Het herstel van de scheuren was ook het begin van het opnieuw aanbrengen van de voegen; heel secuur werk in niet altijd even makkelijke omstandigheden.

Rondom voegen	De zuidzijde	Een beetje witte uitslag	Gereed

De het vele regenwater dat in de voorafgaande jaren door de voegen was binnengekomen en de vorst in de winter was het stucwerk op de muren ernstig beschadigd.
Om dit allemaal weer netjes te krijgen was het noodzakelijk dat al het stucwerk werd verwijderd; een enorme zware klus. Voor het verwijderen van het stucwerk werden alle trapleuningen verwijderd zodat deze tijdens het hakwerk, maar later ook bij het stucen niet in de weg zouden zitten. Het verwijderen van het stucwerk werd in twee stappen gedaan; eerst de bovenverdieping en het trappenhuis, als laatste werd de benedenverdieping onderhanden genomen. Na dit werk kon de stukadoor aan de slag.
Met deze logistieke stap konden de meteorologische waarnemingen en het amateur radiobaken hun werk blijven doen.

De oude en losse stucwerkdelen zijn verwijderd	Beschadigde muurhoeken kunnen nu hersteld worden

Met een lange rei vlakmaken van het stucwerk	Het eindresultaat

Tot slot werden de vloeren behandeld met speciale betonverf om de eindeloze hoeveelheid betonstof tegen te gaan en het plafond werd gewit.

Leuningen en lessenaar	Vloeren zijn met betonverf behandeld